| Rodzaje organizacji pozarządowych |
Stowarzyszenie |
Fundacja |
| Mówi się... |
Jeśli masz przyjaciół - załóż stowarzyszenie. |
Jeśli masz majątek - załóż fundację.
|
| Co to jest? |
Podstawą działania – członkowie i stosunek członkostwa. Forma zrzeszenia się osób do osiągnięcia wspólnie jakiegoś celu – może to być cel ogólnospołeczny lub partykularny (np. stowarzyszenie może służyć tylko jego członkom). Czynnikiem podstawowym dla stowarzyszenia - dobrowolnej korporacji o celach niezarobkowych są zatem członkowie i stosunek członkostwa, a nie majątek. |
Podstawą działania fundacji jest majątek, przeznaczony przez założyciela lub założycieli, tj. fundatorów, na określone cele. W skład majątku mogą wchodzić pieniądze, papiery wartościowe, ruchomości, nieruchomości. Prawo wymaga, aby w akcie ustanowienia fundacji fundator wykazał składniki majątkowe przeznaczone na realizację celu fundacji i aby statut fundacji określał jej majątek. Jeżeli fundacja chce prowadzić działalność gospodarczą fundusz założycielski musi wynosić co najmniej 2000 złotych. |
| Założyciele |
- minimum 15 osób (jedna osoba nie może sama założyć, czy „ufundować” stowarzyszenia)
- osoby fizyczne
- osoby mające pełną zdolność do czynności prawnych
- obywatele polscy
- cudzoziemcy, jeśli mają miejsce zamieszkania w Polsce
|
- fundator – jeden lub kilku (osoby prawne lub fizyczne)
- osoby fizyczne – Polacy i cudzoziemcy (bez względu na miejsce zamieszkania) oraz osoby prawne – mające siedzibę w Polsce lub zagranicą
|
| Członkowie |
- obywatele polscy, członkami mogą być cudzoziemcy, jeśli zezwala na to statut
- osoby mające pełną zdolność do pełnienia czynności prawnych
- osoba prawna – jedynie jako członek wspierający, nie ma prawa głosu w organach stowarzyszenia
- ludzie są kapitałem stowarzyszenia
- zgromadzenie członków to najwyższa władza
|
>Cel |
- cel niezarobkowy
- cel dowolny (jeśli zgodny z prawem)
- cel może polegać także na wspieraniu własnych członków (np. Stowarzyszenie Miłośników Gry w Krykieta,
- którego głównym celem jest rozwój zainteresowań i wspieranie członków stowarzyszenia)
- cele mogą być nierealne, nierzeczywiste (np. Stowarzyszenie Poszukiwaczy Atlantydy, którego celem jest poszukiwanie mitycznego lądu – Atlantydy)
Członkowie stowarzyszenia sami decydują, czym chcą się zajmować. Mogą też w każdej chwili zmienić cel działania stowarzyszenia (poprzez zmianę statutu). |
- cel niezarobkowy
- cel społecznie lub gospodarczo użyteczny
- cel nie może być nierealny i nie może polegać na wspieraniu fundatora lub jego bliskich
|
| Majątek |
- nie jest potrzebny na etapie zakładania stowarzyszenia (to ludzie stanowią „kapitał”)
- członkowie płacą obowiązkowe
- składki
|
- niezbędny na etapie tworzenia fundacji – bez przekazania przez fundatora majątku fundacja nie powstanie
- wyczerpanie majątku oznacza likwidację fundacji
|
| Organy |
- zarząd (obowiązkowy)
- obowiązkowy organ kontroli wewnętrznej (np. komisja rewizyjna)
- najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zgromadzenie członków (zwane też walnym zebraniem członków, walnym zgromadzeniem delegatów) – są to wszyscy członkowie, zebrani w jednym miejscu
|
- zarząd (obowiązkowy)
- organ kontroli wewnętrznej (np. rada fundacji, komisja rewizyjna) jest nieobowiązkowy, jednak do dobrej praktyki należy, aby taki organ kontroli był w fundacji. Ale jeśli fundacja chce starać się o status organizacji pożytku publicznego wtedy jest obowiązkowy
|
| Zarządzanie |
Struktura władzy w stowarzyszeniu wygląda tak:
- walne zebranie członków,
- komisja rewizyjna (organ kontroli wewnętrznej),
- zarząd (organ reprezentujący).
W stowarzyszeniu najważniejsze decyzje podejmują wszyscy członkowie, tzw. walne zebranie członków. Zarząd stowarzyszenia wykonuje wolę walnego zebrania, a także odpowiada przed walnym za swoje działania (np. czy wywiązał się z zadań nałożonych na niego uchwałą wszystkich członków). Jest także kontrolowany przez wewnętrzny organ kontrolny (obowiązkowo powoływany), np. komisję rewizyjną. |
Struktura władzy w fundacji wygląda tak:
Lub:
Zarządzenie fundacją nie ma tak demokratycznego charakteru jak w stowarzyszeniu. Wszystkie najważniejsze decyzje podejmuje zarząd. Fundator (fundatorzy) nie ma żadnych szczególnych uprawnień w fundacji, oprócz tych, które zostały mu przyznane w statucie. |
| Rejestracja |
- Zebranie komitetu założycielskiego.
- W ciągu 7 dni od zebrania założycielskiego – wniosek o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym, wraz z wymaganymi dokumentami.
- Sąd ma 3 miesiące na rozpatrzenie wniosku.
- Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.
|
Fundator musi złożyć, w formie aktu notarialnego, oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji. Fundusz założycielski musi wynosić co najmniej 1000 zł; jeśli fundacja chce prowadzić działalność gospodarczą – 2000 zł. |
| Opłaty |
Zarejestrowanie stowarzyszenia – za darmo. Wpis do rejestru przedsiębiorców – 1000 zł (opłata sądowa) + 500 zł (ogłoszenie rejestru w Monitorze Sądowym i Gospodarczym). Zmiany do wpisu w rejestrze przedsiębiorców (np. zmiana składu zarządu) – 400 zł; zmiany wpisów w odniesieniu do organizacji nie prowadzącej działalności gospodarczej – za darmo. Zgłoszenie numeru REGON do KRS – za darmo. |
|
| Działalność gospodarcza |
Stowarzyszenie jest organizacją o charakterze niezarobkowym, tzn. dochód z działalności gospodarczej musi służyć celom statutowym i nie może być przeznaczony do podziału między jej członków. |
Jeżeli fundacja chce prowadzić działalność gospodarczą, musi dysponować kapitałem w wysokości co najmniej 1000 zł. Kapitał na działalność gospodarczą nie może być wyższy niż połowa funduszu założycielskiego, czyli fundusz założycielski musi wynosić co najmniej 2000 zł. Działalność gospodarcza może być prowadzona tylko w rozmiarach służących celom fundacji, przedmiot musi być jasno sprecyzowany. Ma charakter pomocniczy wobec działalności statutowej (nie może być traktowana jako sposób realizacji celu fundacji). |
| Nadzór zewnętrzny |
Starostowie / prezydenci miast |
Właściwi ministrowie, starosta wpowiatu |
| Sprawozdawczość |
Brak corocznych obowiązków sprawozdawczych wobec organu nadzoru, czyli starosty |
Obowiązek corocznego składania sprawozdań wobec organu nadzoru, czyli właściwego ministra |
